«Eνα φάντασμα πλανιέται πάνω από τον κόσμο». Αυτή τη φορά όμως είναι το φάντασμα της γεωπολιτικής, οικονομικής, υγειονομικής και κοινωνικής αστάθειας. Τρέχουν όλοι να προφτάσουν να εξασφαλίσουν πόρους, ενέργεια, πρώτες ύλες, επιρροή. Παραβλέπουν προηγούμενες δεσμεύσεις: ιδεολογικές, πολιτικές, θρησκευτικές. Ο κυνισμός στο μεγαλείο του. Ο «σώζων εαυτόν σωθήτω». Κάποιες τελευταίες προσπάθειες συνεργασίας σε επίπεδο Δύσης ή Ευρώπης επιχειρούν να διατηρήσουν το κλίμα για να μην καταρρεύσουν η ελπίδα και τα χρηματιστήρια. Κυβερνήσεις πέφτουν η μία μετά την άλλη. Στη Μ. Βρετανία, την Ιταλία, την Εσθονία. Στην ίδια την Αμερική ο Μπάιντεν στα χειρότερά του, μόλις δύο χρόνια μετά την εκλογή του και πριν από τις καθοριστικές ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου, οπότε αναμένεται επικράτηση των Ρεπουμπλικανών και στα δύο νομοθετικά Σώματα.
Ο πόλεμος συνεχίζεται χωρίς ελπίδα επιστροφής στην προηγούμενη κατάσταση. Ο Πούτιν ροκανίζει την ανατολική Ουκρανία, με την πιο πλούσια αγροτική, βιομηχανική παραγωγή και τα λιμάνια. Ο Ζελένσκι, παρά τη δυτική στρατιωτική βοήθεια, δεν έχει τη δυνατότητα συγκέντρωσης ισχυρών εφεδρειών για να αντεπιτεθεί αποφασιστικά. Εχει αφεθεί σε έναν πόλεμο φθοράς στις πόλεις κάνοντας το χατίρι των Δυτικών που επιδιώκουν τη μεγαλύτερη δυνατή «τριβή» της ρωσικής στρατιωτικής μηχανής. Εχασε τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης τον πρώτο μήνα του πολέμου και τη δυνατότητα της ειρήνης μετά τις Συμφωνίες του Μινσκ.
Το αυταρχικό ρωσικό καθεστώς κερδίζει από τις δυτικές οικονομικές κυρώσεις αντί να χάνει. Εστριψε το εμπόριο και την ενέργεια από τη Δύση στην Ανατολή, Κίνα και Ινδία, και ισχυροποιεί τη θέση του και τις συμμαχίες του. Η Γερμανία και η δυτική Ευρώπη αγκομαχάνε, μένοντας χωρίς επαρκή ενέργεια ενόψει του χειμώνα. Η Αμερική δεν μπορεί να αναπληρώσει τα κενά. Οι χώρες του Κόλπου δεν είναι διατεθειμένες να συγκρουστούν με τη Ρωσία και την Κίνα. Επιδιώκουν τη σταθερότητα των εύθραυστων καθεστώτων τους και των κοινωνιών τους. Τα όπλα που τους πωλούν οι Δυτικοί δεν αρκούν. Δεν θέλουν πλέον να είναι ο πολιορκητικός κλοιός απέναντι στο Ιράν. Δειλά δειλά το προσεγγίζουν, όπως κάνουν και με το Ισραήλ, που κι αυτό δεν θέλει να συμμετάσχει στη διένεξη Δύσης-Ρωσίας. Εχει άλλους μπελάδες στο κεφάλι του και μην ξεχνάμε ότι το 10% του πληθυσμού του προέρχεται από την πρώην Σοβιετική Ενωση.
Η Ακροδεξιά δεν σηκώνει απλά κεφάλι αλλά με το ζόρι συγκρατείται για να μην πάρει την εξουσία στη Γαλλία. Δεν έχει πλέον ανάγκη τα μητρικά συντηρητικά κόμματα. Μπορεί και μόνη της ή τα απορροφά σιγά σιγά. Αν γίνονταν αύριο εκλογές στην Ιταλία (κάτι που δεν είναι μακριά από την πραγματικότητα μετά την παραίτηση Ντράγκι) η ακροδεξιά λαϊκιστική Μελόνι θα έπαιρνε 22%, μαζί με την ταξική Λέγκα του πλούσιου Βορρά του Σαλβίνι που θα έφτανε το 20%, το κόμμα του Μπερλουσκόνι και τα άλλα ακροδεξιά σχήματα. Ετσι, η μεταφασιστική Ακροδεξιά εύκολα θα έφτανε το 40% στη χώρα όπου ο φασισμός δεν τιμωρήθηκε ποτέ. Στην Ισπανία το ακροδεξιό VOX ανεβαίνει επικίνδυνα μια και εκπροσωπεί με καθαρά λόγια τη σκληρή αντιμεταναστευτική πολιτική την οποία υπηρετεί με μισόλογα η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση Σάντσεθ. Στην Ανατολική Ευρώπη η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ενισχύει τους εθνικισμούς και τις συντηρητικές αντιλήψεις. Ο ψυχρός πόλεμος και η γραμμή αντιπαράθεσης είναι πλέον γεγονός.
Στην Ελλάδα η κυβέρνηση Μητσοτάκη, αφού άλωσε ένα μέρος του Κέντρου, στρίβει στην Ακροδεξιά για να την ενσωματώσει και να την εκπροσωπήσει. Ο αναθεωρητισμός της Ιστορίας με «λαγό» τον Α. Συρίγο για την εποχή της χούντας και το Πολυτεχνείο χτίζει τις γέφυρες με την Ακροδεξιά. Το συμπαγές μέτωπο της Δεξιάς δεν έχει αντίστοιχο μετωπικό αντίπαλο από την Αριστερά, ούτε ισχυρό μέτωπο στον εργασιακό χώρο. Είναι φανερό ότι όποιος πάει στον πόλεμο χωρίς συμμάχους είναι αδύναμος. Η αποτελεσματικότητα των επιδομάτων «ευκαιρίας» και η έλλειψη σοβαρής κοινωνικής αλλά και παραγωγικής πολιτικής λίγο ενδιαφέρουν την κυβέρνηση. Η διαφορά μεταξύ Ιταλίας, Γαλλίας, Ισπανίας και Ελλάδας είναι ότι εκεί υπήρχε πάντοτε λαϊκή υποστήριξη της Ακροδεξιάς. Εδώ κάνουν προσπάθειες να τη δημιουργήσουν και να την εντάξουν.
Παγκόσμια, γίνεται η μεγάλη και αιματηρή ανακατανομή μεταξύ των ισχυρών. Στο εσωτερικό των χωρών γίνεται η μεγάλη αναδιανομή μέσω της διεύρυνσης των ανισοτήτων. Στην Ευρώπη η Αμερική κατοχυρώνει την κυριαρχία της χωρίς στρατεύματα και χωρίς να πετυχαίνει για την ώρα επέκταση οικονομική, πλην του φυσικού αερίου. Η Κίνα επεκτείνει «πονηρά» την οικονομική της δύναμη χωρίς στρατιωτική δύναμη εκτός των συνόρων της. Η Ρωσία (πιο μπρουτάλ ανέκαθεν) στρίβει την οικονομία της στην Ασία και αφήνει χωρίς ενέργεια την Ευρώπη.
Οι δυτικές οικονομίες επιμένουν στον επικερδή για λίγους χρηματοπιστωτικό τομέα και αφήνουν τον παραγωγικό. Δεν στρέφουν την τεχνολογία σε τομείς προστασίας του κοινωνικού συνόλου, το οποίο βρίσκεται απροστάτευτο οικονομικά και υγειονομικά και χωρίς αγοραστική δύναμη. Επόμενα, καταρρέουν οι αγορές. Οι κοινωνίες παρά την απροθυμία τους να αντιδράσουν συγκεντρώνουν «ατμό». Η αντοχή της κατσαρόλας είναι για την ώρα μη μετρήσιμη. Οσα όμως φέρνουν η ώρα και η συγκυρία δεν τα φέρνει ο χρόνος. Η μακρινή Σρι Λάνκα ήδη φοβίζει τις κυβερνήσεις, οι οποίες την ξορκίζουν αλλά δεν παίρνουν μέτρα.
Η «τύφλωση» επικρατεί στις κυβερνήσεις των αναπτυγμένων χωρών. Νομίζουν ότι με τα επικοινωνιακά κόλπα θα ξεπεράσουν τα προβλήματα ανώδυνα. Δεν βλέπουν τη μεγάλη εικόνα, την τωρινή και τη μελλοντική. Η φύση όμως απεχθάνεται το βόλεμα και τη μετριότητα. Η «τύφλωση» οδηγεί στο σκοτάδι και στην Ακροδεξιά. Ας ελπίσουμε ότι «το φως θα έρθει μετά το πιο πυκνό σκοτάδι». Το θέμα είναι ο χρόνος.
*Πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.